به گزارش خبرگزاری حوزه، کتاب «مسئولیت کیفری رانندگان وسایل نقلیه» اثر اسماعیل آقابابایی بنی در پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در ۳۶۳ صفحه تهیه و به همت نشر این پژوهشگاه به چاپ رسید.

یکی از مصادیق مهم «مسئولیت کیفری رانندگان وسایل نقلیه»، مسئولیت در قبال صدمات جسمانی است که با توجه به تعریفی که از این دست صدمات در فقه و به تبع آن در حقوق ارائه شده است، به جهت نبود قصد فعل و قصد نتیجه، این صدمات غالباً در دسته خطای محض جایی می گیرند و فتاوایی نیز با همین رویکرد تطابق دارد.

مشکلات عملی این رویکرد باعث شده است تلاش های فقهی و حقوقی برای دسته بندی صدمات جسمانی ناشی از تصادفات در زمره جنایات شبه عمد صورت گیرد که این تحقیق در صدد است ضمن نقد و بررسی این راهکارها، ابهام ها و مشکلات مطرح در قوانین را مطرح و پاسخ گوید.

پرداختن به مبانی ضمان در صدمات جسمانی، تلاش در تفاوت گذاری بین تقصیر کیفری و مدنی و تأثیر آن بر مسئولیت رانندگان، بیان راهکارهای فقهی درجه صدمات جسمانی در نوع شبه عمد و نقد و بررسی قوانین با دو رویکرد فقهی و حقوقی از دستاوردهای این نوشته است.

ساختار اثر

این کتاب در شش فصل تألیف شده است؛ در فصل اول با عنوان «اصطلاحات، مبانی مسئولیت و سیر تحول قانونگذاری در ایران» نویسنده عبارات و اصطلاحات مرتبط با جرایم رانندگی (عبارات و اصطلاحات فقهی حقوقی و فنی) را بیان کرده و مبانی مسئولیت در جرایم رانندگی (مبانی حقوقی: نظریه تقصیر، نظریه خطر و مبانی فقهی: تسبیب و اتلاف) را بررسی کرده و سیر تحول قانونگذاری در ایران (قبل و بعد از انقلاب) را به رشته تحریر درآورده است.

نویسنده در فصل دوم با عنوان «موضوع شناسی جرایم علیه تمامیت جسمانی ناشی از رانندگی معیارها و گونه های تحقق جرم و قتل عمد و غیر عمد را مورد بررسی قرار داده و به نحوه تطبیق معیارها بر جرح و قتل ناشی از رانندگی (تطبیق بر اساس قواعد: دخالت عنصر تقصیر در ماهیت جنایات، دخالت دادن اراده قانونگذار و تطبیق از جهت ضمان نفوس) پرداخته است.

«مسئولیت مرتکب در جرایم رانندگی» عنوان سومین فصل از کتاب مذکور است که در آن مسئولیت کیفری مالی (دیه، جزای نقدی و خسارت ناشی از جرم: خسارت مالی و معنوی خسارت زاید بر دیه) مورد بررسی قرار گرفته و بر مسئولیت کیفری غیر مالی (مجازات های پیش بینی شده تبدیل و تخفیف کیفر و تشدید مجازات ها) تأکید شده است.

نویسنده در چهارمین فصل از این کتاب با عنوان «مسئولیت ناشی از فعل غیر» به بررسی نهادها و افراد مسؤول (مسئولیت عاقله و بیمه) و اشکالات نظری و عملی در تحمیل مسئولیت بر غیر پرداخته است.

نویسنده در پنجمین فصل از کتاب حاضر با عنوان «آیین رسیدگی به جرایم رانندگی» به بررسی مرحله کشف تحقیق و تعقیب پرداخته و مرحله رسیدگی و تجدید نظر را مورد تأکید قرار داده است.

«مطالعه تطبیقی» عنوان ششمین و آخرین فصل از کتاب حاضر است که نویسنده در این فصل، گونه های جرایم علیه تمامیت جسمانی(مصادیق و معیارهای عمد و غیرعمد) را مورد بررسی قرار داده و نحوه جبران خسارت بدنی زیان دیده در جرایم رانندگی(جبران خسارت توسط مرتکب و غیر مرتکب) را به رشته تحریر درآورده است.

برشی از اثر

یکی از مسئولیت های مالی مهم در تصادفات منجر به صدمات جسمانی، پرداخت دیه است که گاه با شکایت و درخواست فوری زیان‌دیده همراه است و گاه با سکوت و انصراف وی از دریافت آن؛ چنان که این مسئولیت گاه بر یک فرد تحمیل می‌شود و گاه بر چند فرد؛ در این صورت هم به حسب مورد ممکن است مسئولیت در پرداخت دیه به حسب میزان دخالت در حادثه ارزیابی شود یا بدون توجه به میزان تخلف، از پرداخت دیه به تساوی سخن به میان آید؛ چنان که امکان تحمیل مسئولیت دیه بر اشخاص حقوقی هم مباحثی را شامل شده است.

نکته مهم دیگر وجود تورم در جامعه و تغییر سالانه و گاه شش ماهه مقدار دیه است که با توجه به طولانی شدن سیر رسیدگی به پرونده‌ها، تفاوت بسیاری در مقدار دیه در زمان حادثه، زمان صدور حکم و زمان اجرای حکم متصور است و این سؤال مطرح می‌شود که مسئولیت راننده بر اساس کدام زمان است؟ و به چه مقدار دیه تعلق می گیرد؟ نیز تشدید مجازات دیه در ماه های حرام با توجه به ناآشنایی مردم با این ماه ها و وجود مخالفت های فقهی در امکان تشدید در جرایم خطایی، از مباحث مهمی است که در بیان مسؤولیت راننده یا رانندگان در پرداخت دیه نیازمند بررسی است.

علاقه مندان برای خرید اینترنتی این کتاب می‌توانند به نشانی اینترنتی http://shop.isca.ac.ir/ مراجعه کنند.